Pobyt w szpitalu i czekająca operacja to zawsze duży stres dla dziecka i rodziców. Dlatego dobrze, gdy przed planowanym zabiegiem możemy odpowiednio przygotować dziecko do pobytu na oddziale. Musimy pamiętać, że mogą wystąpić różnice w zaleceniach odnośnie żywienia w zależności od rodzaju zabiegu lub innych okoliczności. Warto znać jednak kilka ogólnych, podstawowych zasad.

Przed operacją

O ile lekarz nie zaleci inaczej, kilka dni przed planowaną operacją należy zachęcać dziecko do spożywania normalnych pełnowartościowych posiłków lub gdy nie jest to możliwe rozważyć podawanie doustnych preparatów odżywczych celem wzbogacenia diety. Zadbajmy o to, by posiłki zawierały pełnowartościowe białko i dużo witamin. Osoby dorosłe i dzieci należy zachęcać do picia płynów klarownych (w tym wody, klarownych soków oraz herbaty lub kawy bez mleka) do 2 godzin przed operacją w trybie planowym. Przyjmowanie pokarmów stałych powinno być zabronione na 6 godzin przed planowaną operacją u dorosłych i dzieci. Głodne dziecko może być osowiałe lub rozdrażnione. Trzeba mu wyjaśnić, dlaczego w tym momencie nie może jeść. Zwiększa to szansę na współpracę z jego strony. Koniecznie upewnijmy się, że w jego zasięgu nie znajdują się też żadne przekąski czy słodycze. Niemowlęta powinny być karmione przed operacją w trybie planowym. Mleko kobiece można bezpiecznie podawać do 4 godzin, a sztuczne mieszanki mleczne do 6 godzin przed planowaną operacją. Poza tym płyny klarowne należy stosować tak jak u dorosłych. Zarówno mleko krowie, jak i mleko w proszku są uważane za pokarmy stałe.¹

Pierwsze godziny po operacji

Po operacji lekarz anestezjolog lub chirurg oceni, czy nie działają już środki użyte do znieczulenia. Jeśli wszystko jest w porządku, pierwsze posiłki można spożywać już po kilku godzinach od zabiegu. Lekarze muszą mieć pewność, że jelita i inne organy działają właściwie. Dlatego w pierwszej dobie po operacji taki pacjent otrzymuje tylko kroplówki. Następnie wprowadza się płyny i dopiero w dalszej kolejności posiłki stałe.

 

Czas rekonwalescencji

Od momentu, gdy lekarz wyrazi zgodę na podawanie dziecku posiłków, mamy wpływ na to, jak szybko nasze dziecko będzie dochodzić do dobrej formy po operacji. Musimy mu zapewnić energię wystarczającą nie tylko do nieustającego wzrostu i rozwoju, ale również do odbudowy tkanek. Badania kliniczne pokazują, że niedożywienie dzieci w okresie pooperacyjnym stanowi istotny problem.

Podstawową sprawą jest dostarczenie odpowiedniej ilości białka. Udowodniono, że zapewnienie wystarczającej ilości aminokwasów (a zwłaszcza glutaminy) może skracać pobyt w szpitalu o kilka dni. Zapotrzebowanie nastolatków na białko, może dochodzić do 1,5 g na każdy kilogram masy ciała, a u noworodków aż do 3 g/kg/dzień. Dla porównania miseczka babcinego rosołu dostarcza ledwie 2,5 g, a kubek mleka 6 g białka. Niektóre doustne preparaty odżywcze dla dzieci zawierają aż 12 gramów w tej samej objętości.

Kolejnymi składnikami diety, które mogą przyspieszyć zdrowienie dziecka to witamina C oraz żelazo i witamina B12. Te ostatnie wpływają na produkcję czerwonych krwinek w szpiku kostnym.

 

Podstawową sprawą jest dostarczenie odpowiedniej ilości białka. Udowodniono, że zapewnienie wystarczającej ilości aminokwasów (a zwłaszcza glutaminy) może skracać pobyt w szpitalu o kilka dni.

 

Dlaczego właściwe żywienie Twojego dziecka po operacji nie jest łatwe?

Na przeszkodzie może stanąć kilka czynników. Pierwszy z nich to brak apetytu u dziecka lub szybkie uczucie sytości. Należy wtedy podawać mniejsze posiłki, ale częściej. W pierwszej kolejności podajemy pokarmy bogate w białko. Kolejnym problemem mogą być nudności. Tu również pomaga zmniejszenie porcji i wolne tempo spożywania posiłku. Przez pewien czas po operacji dziecko może być nadwrażliwe na niektóre smaki czy przyprawy. Warto wtedy podawać posiłki lub odżywki o łagodnych smakach. Ostatnim z często zgłaszanych problemów jest bolesność w obrębie jamy ustnej i gardła. Tu pomocna jest dieta z przewagą posiłków płynnych i papkowatych o temperaturze pokojowej.

W powyższych sytuacjach dobrym rozwiązaniem wydaje się być wzbogacenie diety o doustne preparaty odżywcze takie jak Nutridrink oraz Infatrini lub Infatrini Peptisorb w przypadku najmłodszych dzieci. W zależności od zaleceń lekarza oraz wieku i masy ciała Twojego dziecka, zastosowanie powyższych preparatów może dostarczyć Twojemu dziecku wszystkich niezbędnych składników odżywczych.

¹ Smith I., Kranke P., i in., Perioperative fasting in adults and children: guidelines from the European Society of Anaesthesiology. Eur. J. Anaesthesiol, 2011; 28: 556–569.